Volan nedir? Ne işe yarar?





İçten yanmalı motorların vazgeçilmezi olan Volan parçası, oldukça önemli görevlere ve konumu itibariyle kafa karışıklığına neden olsa da aslında oldukça basit bir çalışma prensibine sahiptir. Biz de bugün bu parçanın ne olduğunu ve neye yaradığını sizlere izah etmeye çalışacağız.

Volan ne işe yarar?
 4 önemli görevi vardır; 
 Motorun ilk çalıştırılmasında hareketi aktarmak
İri bir gövdeye ve küçük dişlere sahip olan ve büyük bir dişli görünümündeki bu parça, motorun ve şanzımanın yapısına göre 30-40cm çapında olan dişli bir kasnaktır. Marş motoruna bağlıdır ve araç ilk çalıştırıldığı zaman marş motoru volanı döndürerek ilk çalıştırmaya katkıda bulunur. Yani içten yanmalı motorun ilk hareketi, aküden beslenen marş motoru tarafından elektrikli olarak elde edilen hareketin Volan üzerinden mekanik olarak krank miline aktarılmasıyla gerçekleşir.

Volan ve Marş motoru bağlantısı
Yukarıdaki görselden de anlaşılacağı gibi krank mili, Volan göbeğine-merkezine bağlıdır. Yani Volan döndüğü an krank mili döner, pistonlar da yukarı aşağı doğru Volanın zorlamasıyla hareket etmeye başlar. Ancak hemen sonrasında, ateşleme ve yakıt sistemi de devreye girdiği için motor kendi başına çalışmaya başlar ve Volan kasnağının ilk görevi olan marş motorunun hareketini motora aktarma işlemi tamamlanmış olur.
Not: Volan üstündeki dişlerin tek görevi marş motorundan hareket alabilmek içindir.

Motorun hareketini şanzımana aktarmak
Volanın krank miline sabit bir şekilde bağlı olduğunu ilk maddede belirtmiştik. Bu da ikisinin de beraber hareket ettiği anlamına geliyor. Motorun kendi işleyişi sonucunda çalışması ile de pistonlar krank milini çevirmeye başlar ve dolayısı ile krank miline bağlı Volan da dönmeye başlar. Dış kısmı ise doğrudan debriyaj balatasına bakmaktadır. İşte bu dış yüzey pütürlü-zımparamsı bir yapıya sahiptir ve manuel şanzımanlı araçlarda sürücü debriyajdan ayağını çektiği anda balata ile Volanın iç kısmı pütürlü yapıya sahip olmaları sayesinde yapışırcasına birleşir.

DSG – DCT şanzıman kullanırken nelere dikkat etmek gerekir?

Hem Volanın şanzımana bakan kısmının pütürlü yapıya sahip olması hem de debriyaj balatasının bu tip bir birleşmeye uygun şekilde düz ve pütürlü olmasının nedeni de tam olarak budur. Volan döndüğü sırada debriyaj balatası hareketsizdir ancak yüzeyler birbirlerine temas eder etmez bir nevi kitlenir ve Volanın dönüş hareketi debriyaj balatası yardımıyla şanzımana, ardından da tekerleklere aktarılır.

Geri viteste giderken neden çok ses çıkar?

 Önemli bilgi;
Aracı sert bir şekilde patinaj yaptırarak kalkış yaptırma durumunda volan çok hızlı bir şekilde döneceği için debriyaj balatası bu yüzeyi tutmakta zorlanır ve volanın pütürlü yüzeyi debriyaj balatasını zımpara misali aşındırır. Benzer şekilde volan yüzeyi de aşınır. İşte bu nedenle çok fazla patinaj yapan araçlarda debriyaj balatası ve volan yüzeyi erkenden aşınır ve kullanılmaz hale gelebilir. Patinaj yapmanın en büyük zararlarından bir tanesi de budur.

Manuel şanzımanda volan-baskı-balata üçlüsü
 

Geleneksel otomatik şanzımanlarda ise debriyaj balatası bulunmaz ve Volandan şanzımana güç aktarma görevini tork konvertörü görür. Tork konvertörünün dışındaki gövde parçası volan ile sabit bir şekilde civatalar ile bağlıdır ve pütürlü bir yapıya da gerek yoktur. Volan döndükçe tork konvertörünün dış muhafazası da döner ve bu sayede dönüş hareketi şanzımana ardından da tekerleklere aktarılır.Tork konvertörü nedir? Nasıl çalışır?


Geleneksel otomatik şanzımanlarda tork konvertörü-Volan bağlantısı
Dönüş hareketi enerjisini korumak
Her ne kadar birinci ve ikinci maddelerde Volanın aktarım özelliklerinden bahsetmiş olsak da motora verim anlamında en fazla katkısı, krank milinin dönüş enerjisini koruması ile alakalıdır. Aslında bu derece büyük ve içi dolu bir metal disk olarak tasarlanmış olmasının esas nedeni de budur. Bu konuyu anlatmak için güzel bir örnek oldukça fazla yardımcı olabilir.

ZF nedir?

Ayak gücü ile çalışan mekanik dikiş makinalarını birçok kişi hatırlayacaktır. Bu makinalarda; büyük pedalla beraber bir büyük kasnak ve bir de dikiş makinasının üzerinde küçük kasnak yer almaktadır. Pedal büyük kasnağa bağlıyken, büyük kasnak pedaldan aldığı hareketi makinanın üstündeki küçük kasnağa bir kayış yardımıyla aktarmaktadır. Diğer taraftan pedala basarak büyük kasnağın beslenmesi bırakılsa bile dönme hareketi bir süre daha devam ederek küçük kasnağı döndürmekte ve dikiş makinası herhangi bir güç sarf etmeden kullanılabilmektedir. İşte bu durum büyük kasnağın dönüş enerjisini uzun bir süre koruması ile alakalıdır.

Ayak gücü ile çalışan dikiş makinası
Motorda ise benzer bir durum söz konusudur;
Motor çalışmaya devam ederken, oldukça büyük çaplı olan ağır volan kasnağının da döndüğü düşünülürse, bir enerji koruma durumu söz konusudur ve bu sayede motorun çalışma hareketi de rahatlar. Volan sürekli olarak krank miline bağlı olduğu için dönüşe büyük katkı sağlar.  Tabir-i caiz ise krank milini belli bir yörüngede otomatik olarak döndürür. Bu durum özellikle motorun emme-sıkıştırma-egzoz zamanlarında çok kısa bir süre oluşan güç boşluğunun kapatılmasını sağlar. Çünkü anlık boşluklarda krank mili zaten Volan tarafından döndürülmektedir ve çalışma boşluğunu dolduran mekanik bir pildir de diyebiliriz.

Volan-Krank mili ilişkisi
Daha titreşimsiz bir dönüş sağlamak
Krank milinin çapından çok daha büyük bir çapa sahip olması ve bunun yanında ağır da bir parça olması, Volan kasnağının krank milini sürekli olarak dengede tutması anlamına gelir. Öyle ki pistonların çalışma prensibi gereği eksantrik bir şekilde dönmeye zorlanan krank mili, dengesiz dönüş özellikleri gösterip titreşim üretebilecekken, bu parça sayesinde çok daha dengeli ve titreşimsiz bir dönüş sağlar. Bu da araç konforunun artmasını sağlar.

7/24 SİZLERLEYİZ

Sizin için servislerimiz ...

24 Saat Destek

24 Saat Destek

Bizlere bu 0226) 825 35 55 telefon numarası üzerinden 24 saat ulaşabilirsiniz...

YOL YARDIMI

Yol Yardım Hizmeti

7/24 Yol Yardım Hizmeti için 0539 503 17 79 Numaralı telefondan ulaşabilirsiniz.

İletişim

İletişim

Kirazlı Sanayi Sit. 2.Yol E-2 Blok No:10 Yalova

0226) 825 35 55

mehmet@opeldamla.com